Amway – Một vài quan sát và suy nghĩ

Bài viết này được viết sau khi đã quan sát lưu lượng vào đọc bài viết Amway-cơ hội làm giàu, sau khi nhận được nhiều phản hồi, và sau khi đã có thêm vài lần tiếp xúc với những người tham gia Amway.

1. Lượng người quan tâm tới Amway khá lớn. Mỗi ngày wordpress của Kal nhận được 20 – 50 view vào xem bài viết Amway-cơ hội là giàu. Đây là điều ngoài dự đoán của Kal.

2. Dựa trên từ khóa tìm kiếm, có thể thấy 1/3 số người tìm tới wordpress của Kal là vì muốn xác định Amway có lừa đảo hay không. Điều này không chứng tỏ Amway lừa đảo, dĩ nhiên, bởi như đã nói ở trên, Amway không lừa đảo. Con số này chứng tỏ rằng đã và đang có nhiều người cân nhắc tới việc tham gia vào Amway.

3. Amway lừa đảo hay không, bản thân Kal không cho đó là điều quan trọng. Mạng lưới những nhà phân phối dày đặc của Amway không thể không tránh khỏi cũng chỉ là một cộng đồng người với đầy đủ các mối quan hệ giữa người với người. Cũng giống như ở bất cứ ngành nghề nào khác, an toàn tuyệt đối là điều vọng tưởng. Amway không lừa đảo, nhưng bạn có thể bị lừa. Vì vậy một con mắt không hoàn toàn màu hồng đôi khi là điều cần thiết.

4. Những lý luận để mời chào bạn vào Amway thường có nhắc tới những luận điểm, triết lý, học thuyết về kinh tế như Kim Tứ Đồ, lý thuyết đầu tư, dòng thu nhập, câu chuyện con lừa…  Nếu bạn tìm cách phản biện những lý luận này, bạn sẽ mất công vô ích, bởi rất khó để bạn có thể phản biện lại những lý luận được lập nên bởi những nhà kinh tế học và những doanh nhân thành công. Dĩ nhiên trừ phi bạn cũng ở đẳng cấp như họ.

Dựa trên quan sát, phần lớn mọi người chỉ tập trung vào việc những lý luận đó đúng hay không. Kal chưa gặp ai thử suy nghĩ “nghiêng”, theo hướng rốt cuộc những lý thuyết đó áp dụng vào Amway có “relevant” hay không, phù hợp đến bao nhiêu và có những gì còn tiềm ẩn. Mỗi một lý luận thường là một tổng thể gồm nhiều phần, như khi bạn nói tới đầu tư, bạn không thể không xét tới quản lý rủi ro…

Những luận vay mượn kia là bộ áo giáp hoàn hảo cho ánh hào quang mà  Amway hoặc bất cứ một công ty bán hàng đa cấp nào tỏa ra, nhưng nếu thử nhìn nghiêng mà không chỉ nhìn trực diện, bạn có thể thấy không ít điểm mà giáp không được hàn thật chặt.

5.  Nhiều phản hồi và nhiều người nói với Kal rằng tham gia vào Amway, bạn có thể nghỉ hưu sớm, có thể ngồi hưởng thành quả của mình… Kal không có ý định phản bác, đây chỉ là một vài suy nghĩ cá nhân, không có mục đích thuyết phục ai làm hay không làm cái gì.

Vào năm 1979, khi FTC đưa ra quyết định Amway không lừa đảo, Amway đã xác nhận mức độ duy trì là 50%, một tỷ lệ tuyệt vời trong ngành bán hàng trực tiếp. Điền này cũng có nghĩa là vào bất cứ năm nào cũng có 50% lực lượng  nhà phân phối bỏ cuộc, cũng có nghĩa là để giữ được một downline, một nhà phân phối phải thuyết phục được hai downline, và trừ một vài trường hợp đặc biệt, đa số sẽ không thể dừng lại việc tuyển dụng downline để bảo đảm cho hệ thống của mình.

Khi bạn làm ở trong một công ty, bạn chỉ là một người làm công. Tiền lương của bạn cũng không phải do bạn có thể làm chủ, nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố, quyết định của sếp, lợi nhuận của công ty… Nhưng đồng thời nó cũng được bảo vệ bởi pháp luật. Bạn có tiền lương tối thiểu, bạn có trợ cấp thôi việc, có bảo hiểm…

Khi bạn là chủ doanh nghiệp, thu nhập của bạn cũng không phải bạn có thể hoàn toàn. Nó phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, vào thị trường… nhưng tài sản của bạn hiện hữu, đồng tiền của bạn hiện hữu trong vòng quay của tiền. Chúng có được sự bảo vệ của pháp luật.

Khi bạn là nhà đầu tư, hàng năm bạn có lợi tức, và dĩ nhiên lợi tức này bạn cũng không thể tự quyết định. Nó còn phụ thuộc vào việc doanh nghiệp làm ăn thế nào và chính sách dành cho cổ đông ra sao. Nhưng lợi ích của bạn không ai có thể phủ nhận. Bạn có được sự bảo vệ của pháp luật và cam kết của công ty.

Khi bạn là nhà phân phối của Amway, lúc bạn bắt đầu có được thu nhập hoa hồng từ dòng downline phía dưới, thu nhập hoa hồng đó là kết quả của bạn, nhưng nó phụ thuộc vào ai? Không phải vào bạn, cũng không phải vào Amway, mà vào những nhà phân phối phía dưới. Cái gì sẽ bảo đảm cho nó? Bất cứ lúc nào nhà phân phối phía dưới bạn cũng có thể bỏ cuộc. Nhà phân phối ngay dưới bạn thì bạn có thể ngay lập tức tới thuyết phục. Nhưng nhà phân phối dưới nhà phân phối đó thì tầm ảnh hưởng của bạn đã nhạt bớt. Nguồn thu nhập của bạn phụ thuộc vào quyết định của quá nhiều người, giống như lâu đài xây trên thảm bóng bay, nếu thành công có thể vươn tới chín tầng mây, nhưng mỗi quả bóng bay đó bạn không thể điều khiển, cũng không thể đoan chắc lúc nào chúng vỡ.

Điều này không có nghĩa là bạn không thể thành công ở Amway. Kal chỉ muốn nói rằng bản chất không ổn định là điều không khó thấy, và muốn thành công cũng như giữ được thành công ở Amway không phải là điều dễ dàng. Dù sao mỗi NPP cũng đang chiến đấu để lọt vào nhóm thành công 0.8% và nhóm thành công nhất  0.015%. Trở thành một trong năm trăm người ưu tú giữa ba triệu người hẳn là một cuộc chiến khốc liệt.

Nếu bạn đang theo đuổi mảnh cầu vồng này, Kal thực tâm chúc bạn may mắn. Đây là một bài viết nói về cách tăng mức độ duy trì dành cho nhà phân phối của Amway. Mong rằng nó có thể giúp bạn phần nào đó.

6. Robert T. Kiyosaki, tác giả của cuốn Cha giàu cha nghèo, có quan điểm ủng hộ Multi-Level-Marketing: “I believe network marketing gives people the opportunity to build up the passive income they need for support while they learn to become professional investors. Even if they have little money, they can still invest ‘sweat equity’ for five years and begin to generate more than enough passive income to begin investing…Many famous franchises cost a million dollars or more to buy. Network marketing is a like buying a personal franchise, often for less than $300.”

Không ngạc nhiên gì khi lý luận của ông được sử dụng rất nhiều trong BHĐC. Nhưng…

Kal thật sự phán ngấy khi nghe những người tham gia Amway thuyết giảng về Kim Tứ Đồ, về Kiyosaki và Cha Giàu Cha Nghèo. Kal thừa nhận Kiyosaki rất nổi tiếng, Cha Giàu Cha Nghèo bán rất chạy, nhưng không phải ai cũng đồng quan điểm với Kiyosaki, ví dụ như:

– Rich Men, Poor Advice: Their Book Is Hot, But Their Financial Tips Aren’t, from The Wall Street Journal

– Spare us the finance evangelists and their false profits – from FairfaxDigital

– They say they want you to be rich – from Kiplinger’s Personal Finance Magazine

– Review Rich Dad, Poor Dad

Trong trường hợp của Kal, Kal thích một số quan điểm của Kiyosaki, không đồng ý với một số. Kal chỉ muốn nói là, cho dù Kiyosaki có nổi tiếng đến đâu, cuốn Cha Giàu Cha Nghèo bán chạy như thế nào, ông cũng chỉ là một người với một góc nhìn, một quan điểm. Nhìn sự việc từ nhiều góc nhìn, theo Kal, không bao giờ là thừa cả.

7. Những con số nói lên nhiều điều.

a. Theo Amway, tỷ lệ duy trì 50% có nghĩa là mỗi năm sẽ có 50% NPP ra đi. Và với lượng NPP trung bình 3 triệu người, số lượng NPP từ bỏ Amway mỗi năm vào khoảng 1,5 triệu người. Con số trung bình ổn định có nghĩa là hàng năm cũng sẽ có chừng đó hoặc hơn lượng NPP gia nhập.

b. Giả dụ trong năm bạn muốn có một NPP trong hệ thống của bạn, để cuối năm bạn vẫn còn một NPP, bạn phải mời được hai người.

Sang năm thứ hai, để hệ thống của bạn ổn định, bạn phải mời thêm một người. Giả dụ bạn muốn có thêm một NPP trong hệ thống của bạn, để cuối năm bạn còn hai NPP, bạn phải mời được hai người cho suất mới này + một người để giữ người đã có. Tổng cộng bạn phải mời là ba người.

Sang năm thứ ba, nếu bạn muốn thêm một người, để cuối năm bạn còn ba NPP, bạn phải mời được hai người cho suất mới + hai người để giữ người đã có. Tổng cộng bạn phải mời là bốn người.

Tới năm thứ tư, nếu bạn không muốn mở rộng nữa, chỉ muốn giữ ba người trong hệ thống, bạn vẫn phải mời thêm ba người nữa để tránh 50% suy giảm.

Như vậy, với con số 50% duy trì kia, nếu hoàn toàn chỉ dựa trên lý thuyết, mỗi một bước mở rộng hệ thống của bạn ở cấp ngay dưới mình, bạn sẽ phải nỗ lực thêm một ít. Đồng thời cho dù bạn không muốn mở rộng thêm hệ thống, bạn vẫn phải bỏ nỗ lực để vượt qua con số 50% đã được Amway chính thức thừa nhận kia.

c. Theo Amway, doanh thu của Amway vào năm 2009 là 8,4 tỷ USD. Như vậy, doanh thu bán ra trung bình một năm của một NPP là 8,4 tỷ / 3 tr = 2,800 USD.

Doanh thu này bằng chi phí sản xuất ra hàng hóa + lãi. Đặt giả thuyết lãi ở mức cao, 30%, như vậy số tiền mà một NPP kiếm được một năm sẽ là: 2,800 * 30% = 840 USD. Một tháng, một NPP kiếm được trung bình: 840/12 = 70 USD, tương đương khoảng 1,5 triệu VND.

Chi phí để kiếm được số tiền đó phải tính đến xăng xe để đi lại, điện nước phải chi trả, tiền trà nước để mời đối tượng tiềm năng, chi phí mua băng đĩa, phí cho các buổi họp… Trừ đi hết những khoảng này, nếu NPP may mắn không lỗ, anh ta cũng không thu được bao nhiêu.

Không phải NPP nào cũng lỗ, giả dụ như 2% NPP Direct. Có thể sẽ có người nói tôi kiếm được một tháng nhờ Amway nhiều hơn nhiều 70 USD. Có thể, nhưng con số trung bình cứng như tượng đá. Bạn kiếm nhiều hơn nhiều, cũng có nghĩa là sẽ có vài người khác kiếm ít hơn nhiều. Một nhà đầu tư kiếm được một tháng 3000 USD, cũng có nghĩa là có (3000 – 70) / 20 = 147 người chỉ kiếm được 50 USD/tháng để cân bằng lại với anh ta dưới quyền lực của con số trung bình.

Tham gia vào Amway có thể thành công, đúng vậy. Kal chúc tất cả những NPP Amway Vietnam sẽ may mắn lọt vào được thiểu số thành công.

8. Vừa được hân hạnh mời tham gia Amway, một trong những lý do được NPP này đưa ra minh chứng cho Amway là Obama vừa có một bài phát biểu về thái độ của mình đối với Amway. Ở đó, không cười được. Đành về nhà tự cười lăn cười lộn với mình. Yeah… Obama I’m selling Amway… Không rõ bạn ý có biết “bài phát biểu” này lấy từ đâu ra nữa… The Endive! “Our mission is to give you a good, cheap laugh – usually at someone else’s expense.” OMG… I did have a good, cheap laugh…

9. Tháng 9/2011:

Một cụm từ khóa được tìm kiếm về Amway dẫn tới wordpress này:

“Nếu như một ngày nào đó tất cả mọi người đều dùng sản phẩm của Amway thì sao?”

Câu trả lời theo logic: Amway sẽ vi phạm luật chống độc quyền và phải chia tách : D

10. Tháng 7/2013:

Trong quá trình theo dõi những cuộc tranh luận trong bài viết Amway-cơ hội làm giàu, Kal để ý thấy những người ủng hộ Amway và phản đối Amway rất tích cực xoay quanh vấn đề lọ nước rửa chén nó có thực tốt hay không, sử dụng được nhiều hay không. Và dĩ nhiên không thể thiếu luận điểm: “Bạn phải dùng thử thì bạn mới có thể biết được”. Theo quan điểm của Kal, tranh luận những điều này rất vô nghĩa.

Vấn đề là, bạn đưa ra bao nhiêu minh chứng về nhận xét tích cực về nước rửa chén của Amway hay sản phẩm dưỡng da hay gì gì đó, Kal cũng sẽ có thể tìm cho bạn đủ chừng đó nhận xét tiêu cực về chúng. Và cũng tìm đủ nhận xét tích cực cũng như tiêu cực về một sản phẩm tương tự của hãng khác trên thị trường. Sản phẩm của Amway có tốt đến mấy, nhiều giấy chứng nhận xyz đến mấy thì nó cũng chỉ là một trong vô số sản phẩm trên thị trường. Tốt cho người sử dụng là mong muốn tuyệt đối của nhà sản xuất và là khái niệm tương đối với nhu cầu của từng người sử dụng khác nhau. Nước rửa chén của Amway có tốt đến mấy, cái khái niệm nó đủ tốt để rửa cả rau làm một người dễ bị ấn tượng về sự sạch và bẩn và ảnh hưởng của thứ mình ăn vào như Kal cảm thấy ghê sợ. Nước rửa chén của Amway có tiết kiệm đến mấy, việc sử dụng nó phải pha loãng theo tỉ lệ này tỉ lệ kia làm một người lười phiền phức như Kal nhìn nó bằng con mắt thiếu thiện cảm. Nhà Kal sử dụng Sunlight mấy chục năm nay, vẫn chưa cảm thấy nó là mối nguy hại bom nguyên tử với ngân sách gia đình hay làm mòn da tay đến mức vân tay chẳng còn.

Nhưng thị trường chẳng phải là như vậy sao? Mỗi người có thói quen sử dụng khác nhau, sở thích khác nhau, thước đo khác nhau về cái gọi là “sản phẩm tốt”.   Tranh luận điều này chẳng khác nào tranh luận giữa hai người, một tôn sùng Linux, một mê mẩn Windows; ai cũng muốn chứng minh hệ điều hành mình thích là tốt, nhưng lại chẳng để ý rằng hệ điều hành mình thích vốn chẳng phù hợp với nhu cầu của người kia.

Tuy nhiên, việc một nhà NPP tìm mọi cách để chứng minh sản phẩm của Amway là tốt, ừm, Kal thừa nhận, đó là nghệ thuật bán hàng tốt. Riêng với việc này, Kal lại chẳng thấy phản cảm. Nó cũng không khác gì việc Kal ra cửa hàng bán máy tính bảng và được nhân viên bán hàng thuyết phục lên mây. Kal chỉ thấy phản cảm khi NPP đó sử dụng luận điểm “bạn chưa sử dụng thử”, công kích quyết định không sử dụng của Kal, hoặc muốn Kal thừa nhận sản phẩm Amway tốt bằng được.

11. Tháng 7/2013:

Trong bài viết Amway-cơ hội làm giàu,  Kal thấy có người đưa ra nhiều câu trích dẫn của người nổi tiếng rằng bán hàng đa cấp là hay.

“• Bill Gates: “Nếu tôi được làm lại sự nghiệp từ đầu, tôi sẽ chọn Bán hàng đa cấp”
• Warren Buffet: “Đầu tư vào các công ty Bán hàng đa cấp là việc đầu tư tốt nhất mà tôi từng làm”
• – David Letterman: “Ông sẽ làm gì nếu mất tất cả và phải làm lại từ đầu?”
– Donald Trump: “Tôi sẽ tìm và làm việc với một công ty Bán hàng đa cấp tốt”
• Brian Tracy: “Tương lai của bán hàng đa cấp không có giới hạn. Nó không có điểm dừng nào. Nó sẽ tiếp tục phát triển, vì những người giỏi hơn đang tham gia vào đó. Họ đang nâng toàn bộ chuẩn mực về bán hàng đa cấp lên một mức độ mà chỉ sớm thôi, nó sẽ là phương pháp kinh doanh được quan tâm nhất trên toàn thế giới”
• Robert Kiyosaki: (nói nhiều lắm, nguyên bộ sách Dạy con làm giàu)”

Nếu đây là luận điểm để nói về cơ hội tham gia mạng lưới bán hàng như một NPP, thì Kal thấy nó hơi thiếu liên quan và hơi bị quá tầm. Kal có quan không ủng hộ việc tham gia Amway, nhưng nếu là để đưa ra một lời khuyên cho người đang định mở công ty, thì Kal có thể sẽ đưa ra lời khuyên cân nhắc tới “multi-level networking” song song với những hình thức khác.

Những người được trích dẫn không phải là NPP, họ là người nếu tham gia vào Bán hàng đa cấp, họ sẽ là người thu được lợi từ công sức của NPP. Họ không phải là NPP trên đỉnh, họ là người tạo ra môi trường, họ là chủ doanh nghiệp hoặc các motive speaker. Tham gia vào Bán hàng đa cấp như là chủ doanh nghiệp khác rất nhiều với việc tham gia vào Bán hàng đa cấp như là người bán hàng.

Mặt khác, bạn tìm ra bao nhiêu câu trích dẫn nói rằng mô hình bán hàng đa cấp là hay, Kal cũng có thể tìm cho bạn chừng đấy câu trích dẫn rằng bán hàng đa cấp là xấu, đồng thời từng đấy câu trích dẫn về các mô hình kinh doanh khác. Điều này cũng không khác mục 4 và mục 6 bao nhiêu.

12. Tháng 7/2013: Kal gặp không ít những luận điểm kiểu kiểu: “Kiện tụng? Quá khứ rồi nha, bây giờ Amway vô cùng nghiêm chỉnh.” “Bạn bị NPP nào đó lừa? Amway không ủng hộ vấn đề này đâu nha, NPP nào làm sai, NPP đó chịu.” Kal đồng ý một nửa với chiều hướng của luận điểm thứ nhất và thấy phản cảm với luận điểm thứ hai. Đúng là không thể chỉ đánh giá một công ty dựa vào quá khứ, tuy nhiên, cũng sẽ thiên lệch nếu không coi quá khứ là một đầu vào cho sự đánh giá. Còn về việc “NPP nào làm sai, NPP đó chịu”, khi đang nói về một mạng lưới nhưng tìm cách loại trừ hết những điểm đen trong mạng lưới đó một cách an toàn thì cũng chẳng khác nào nói về ngành du lịch Việt Nam nhưng phủ nhận hết những điểm tiêu cực, bởi hiển nhiên, nạn chặt chém hay gì gì đó cũng chỉ xuất hiện ở một số cá nhân riêng biệt. Nhưng dĩ nhiên, người Kal biết bị giật mất máy ảnh trong khi đang hồn nhiên đóng vai trò người nước ngoài du lịch và chẳng nhận được sự giúp đỡ của ai xung quanh tại thời điểm đó hẳn vẫn sẽ chẳng bao giờ chọn trở lại Việt Nam trong kỳ nghỉ của mình.

12. Tháng 7/2013: Từ mục 4, 6, 10, 11, 12, và từ hơn 500 phản hồi trong topic chính, Kal rút ra nhận xét rằng những người ủng hộ Amway thường có khả năng tìm và thể hiện tới cao độ những mặt tốt của một vấn đề, đồng thời làm nhẹ đi những mặt xấu và lờ đi những gì không thể không thừa nhận. Cách sử dụng ngôn từ rất tốt để đánh lạc hướng cuộc tranh luận khỏi quan điểm chính của đối phương và thay vì thế, tập trung vào tiểu tiết không được chau chuốt và dễ phản biện hơn. Xét theo một khía cạnh nào đó, họ sẽ là những người bán hàng rất tốt. Suy cho cùng, nghệ thuật bán hàng rốt cuộc cũng chỉ là thế này mà thôi. Xét theo một khía cạnh khác, tranh luận với những người này thật vô vị, thậm chí tới đọc tranh luận có liên quan tới họ cũng vô vị. Nghệ thuật bán hàng có thể có một phần dựa vào, nhưng không phải là nghệ thuật hùng biện, và khi đối phương áp dụng nó vào tranh luận, bản thân Kal không thể không cảm thấy như mình đang ăn một món ăn thiếu gia vị, thật nhạt nhẽo.